Τι γνωρίζετε για τον πρώιμο τύπο του μεγάρου στη Νεολιθική Εποχή;

Θ13 Τι γνωρίζετε για τον πρώιμο τύπο του μεγάρου στη Νεολιθική Εποχή; Σε ποιες περιοχές
αναπτύσσεται; Αναφερθείτε στους χώρους και τη λειτουργία τους.
Ηταν ορθογώνιο κτήριο με 3 χώρους (προστώο, κεντρικό δωμάτιο με εστία-βοηθητικό χώρο). Ονομάστηκε "μέγαρο", γιατί έμοιαζε με μεταγενέστερα μέγαρα της Μυκηναϊκής εποχής και στέγαζαν τα ανάκτορα. Οικίες τύπου "μεγάρου" αποκαλύφθηκαν στο Σέσκλο και το Διμήνι, Θεσσαλίας, ενω το πρωιμοτερο μεγαρο ηταν στη Μαγούλα Βισβίκης, αλλα καταστράφηκε κατά τον Β'Παγκόσμιο πόλεμο.

Η οργάνωση και αρχιτεκτονική μορφή των οικισμών διαφέρει κατά περιοχές και κατά περιόδους. Kατά την Αρχαιότερη Νεολιθική οι οικισμοί αποτελούνται από πασσαλόπηκτες καλύβες, ενώ από τη Μέση Νεολιθική κτίζονται σπίτια με λίθινα θεμέλια και τοίχους από ωμές πλίνθους (άψητα τούβλα από μίγμα πηλού και άχυρου). Τα σπίτια είναι μονόχωρα ή διαθέτουν και ανοιχτό ή κλειστό προθάλαμο ("τύπος μεγάρου"). Είναι κτισμένα ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, ισόγεια κατά κανόνα, ενώ υπάρχουν ενδείξεις για χρήση και διώροφων οικημάτων. Αρκετοί οικισμοί περιβάλλονται από τάφρους ή λίθινους περιβόλους (π.χ. Διμήνι)

 Στην Ελλάδα, η ν.ε. αρχίζει από την 7η χιλιετία π.Χ. Πρωτοπόρος στη νεολιθική έρευνα του ελλαδικού χώρου υπήρξε ο Χρίστος Τσούντας, ο οποίος ήταν ο πρώτος που διενήργησε ανασκαφές στις νεολιθικές θέσεις της Θεσσαλίας, Σέσκλο και Διμήνι, ενώ με τις μνημειώδεις εκδόσεις των ανασκαφών του θεμελίωσε τη μέθοδο της νεολιθικής έρευνας στην Ελλάδα. Τις έρευνες του Τσούντα ακολούθησαν έρευνες άλλων Ελλήνων και ξένων αρχαιολόγων σε όλες τις περιοχές της χώρας, όπου έχουν επισημανθεί εκατοντάδες νεολιθικοί οικισμοί, πολύ λίγοι εκ των οποίων έχουν ανασκαφεί μέχρι σήμερα. Ωστόσο, και με τα σημερινά ανασκαφικά δεδομένα, είναι δυνατόν να αναπαρασταθεί στο σύνολό του ο νεολιθικός πολιτισμός της Ελλάδας και να εξαχθούν συμπεράσματα όχι μόνο χρονολογικά, αλλά και ιδιαίτερα μορφολογικά.
Με βάση τα ανασκαφικά αυτά δεδομένα η ν.ε. στην Ελλάδα διακρίνεται βασικά σε δύο περιόδους, την αρχαιότερη και τη νεότερη.

Στη Θεσσαλία,  θεωρείται το σημαντικότερο νεολιθικό κέντρο της Ελλάδας. 
Οι πιο σημαντικές και πληρέστερα ανασκαμμένες μέχρι σήμερα νεολιθικές θέσεις στην Ελλάδα είναι, κατά περιοχές:

• Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (Παραδημή, Ντικιλί-Τας, Φωτολίβος), 
• Κεντρική και Δυτική Μακεδονία (Κριτσανά, Όλυνθος, Νέα Νικομήδεια, Σέρβια), 
• Θεσσαλία (Οτζάκι-Μαγούλα, Άργισσα, Πρόδρομος, Παζαράκι, Τζάνι Μαγούλα, Τσακλί, Ζερέλια, Πύρασος, Διμήνι, Σέσκλο, Σουφλί Μαγούλα), 
• Ανατολική Στερεά Ελλάδα (Λειανοκλάδι, Ελάτεια, Χαιρώνεια, Αγία Μαρίνα, Ορχομενός), 
• Αττική (Νέα Μάκρη, Αθήνα), 
• Πελοπόννησος (Αρχαία Κόρινθος, Λέρνα, Νεμέα, Ασέα, Φράγχθι) 
• Νησιά (Λευκάδα, Κέρκυρα, Σάλιαγκος, Κρήτη, Σκύρος, Εύβοια).