Βρέθηκε η «αρχή» του Αλτσχάιμερ. Πλησιάζει το τέλος του;

Ο εντοπισμός της εγκεφαλικής περιοχής όπου «γεννιέται» το Αλτσχάιμερ φωτίζει περαιτέρω τον μηχανισμό εξάπλωσης της νόσου και δημιουργεί ελπίδες για έγκαιρη διάγνωση και προοπτικές θεραπείας. Συζήτηση με τον δρα Σκοτ Σμολ, επικεφαλής της μελέτης

Οταν πριν από μερικές εβδομάδες ανακοινώθηκε από επιστήμονες ερευνητές ότι κατάφεραν να γυρίσουν το ρολόι πίσω στον χρόνο μηδέν της νόσου Αλτσχάιμερ, εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο άρχισαν να ελπίζουν. «Χαρτογραφήθηκε» η περιοχή από την οποία ξεκινά σε κυτταρικό επίπεδο η νόσος Αλτσχάιμερ και όπως ήταν λογικό το γεγονός έγινε θέμα σε όλα τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης παγκοσμίως.

Ενα ακόμη κομματάκι στο παζλ του Αλτσχάιμερ προσέθεσαν ερευνητές του Κολούμπια, εντοπίζοντας στον πλευρικό ρινικό φλοιό του εγκεφάλου το σημείο όπου εμφανίζεται αρχικά η νόσος

Επικεφαλής αυτής της έρευνας ήταν ο δρ Σκοτ Σμολ, καθηγητής Νευρολογίας και διευθυντής του 

Ερευνητικού Κέντρου για τη Νόσο Αλτσχάιμερ στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Επικοινωνήσαμε μαζί του τηλεφωνικά για να μας μιλήσει γι' αυτό το σπουδαίο επιστημονικό επίτευγμα.

Κύριε καθηγητά, πολλοί άνθρωποι και στην Ελλάδα χάρηκαν με τις πολύ καλές ειδήσεις από το Κολούμπια σχετικά με το Αλτσχάιμερ.

«Είναι πράγματι καλά τα νέα, αλλά τα καλύτερα θα είναι αυτά που θα αφορούν τη θεραπεία της νόσου. Τη συγκεκριμένη ανακάλυψη τη θεωρώ ένα μεγάλο σκαλοπάτι προς τον υπέρτατο στόχο που είναι η θεραπεία του Αλτσχάιμερ, γιατί θα μπορούμε να διαγνώσουμε την ασθένεια πολύ γρήγορα, ακόμη και προτού υπάρξουν οποιαδήποτε συμπτώματα. Το Αλτσχάιμερ είναι σαν τον καρκίνο και αν το καταλάβεις όταν έχει εξαπλωθεί τότε ίσως είναι αργά».

Μπορούμε να ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή στο μέλλον θα έχουμε μια γενιά απαλλαγμένη από το Αλτσχάιμερ, μια «Alzheimer free generation»;

«Πραγματικά το πιστεύω αυτό και όχι γιατί είμαι αισιόδοξος ως χαρακτήρας - είμαι το αντίθετο -, αλλά γιατί συντελείται μια πρόοδος σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο εργαστήριό μας στο Κολούμπια αλλά και σε άλλα μέρη, όπως σε εργαστήρια στην Ελλάδα, γίνονται μεγάλα βήματα προόδου, και γενικά έχουμε κάθε λόγο να είμαστε γεμάτοι ελπίδα ότι στο εγγύς μέλλον θα υπάρξει μια "Alzheimer free generation"».

Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν έκπληξη για εσάς ή τα περιμένατε;

«Δεν τα περιμέναμε. Σχεδιάζαμε το πείραμα υποθέτοντας ότι θα βρούμε σχετικά ευρήματα, αλλά τα συγκεκριμένα αποτελέσματα μας προκάλεσαν έκπληξη. Γνωρίζαμε πως αν εστιάσουμε στον ενδορινικό φλοιό θα είχαμε ενδιαφέροντα ευρήματα, αλλά το συγκεκριμένο ήταν εντυπωσιακό. Ο πλευρικός ενδορινικός φλοιός (LEC) ως σημείο εκκίνησης ήταν έκπληξη».

Μέσα από όλη αυτή την πρόοδο πιστεύετε ότι είστε σε καλό δρόμο τουλάχιστον για τη δημιουργία ενός χαπιού για την απώλεια μνήμης από Αλτσχάιμερ;

«Πιστεύω ότι πιθανότατα θα δημιουργηθεί πρώτα το φάρμακο για την απώλεια μνήμης λόγω γήρανσης, αφού η περίπτωση είναι πιο συγκεκριμένη, και λίγο αργότερα για το Αλτσχάιμερ που είναι μια τρομερά ισοπεδωτική διαταραχή. Είναι πιο δύσκολο, όμως ήδη γίνονται προχωρημένες κλινικές δοκιμές και νομίζω ότι θα επιτευχθεί». 

Η ανακάλυψή σας δημιουργεί κάποια επιπλέον ελπίδα θεραπείας και για τους ασθενείς με Πάρκινσον;

«Ενδιαφέρουσα ερώτηση. Οχι με τη συγκεκριμένη ανακάλυψη, όμως έχουμε άλλα ευρήματα. Βρήκαμε την περιοχή του ιππόκαμπου όπου επιδρά το Αλτσχάιμερ και το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι αυτά τα "μοριακά μονοπάτια" συνδέονται τώρα πια και με τη νόσο Πάρκινσον. Μοιάζει ότι Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον είναι εξαιρετικά κοντά, όπως δύο αδέλφια».

Αυτό δεν το γνωρίζατε ως τώρα;

«Στα βιβλία νευρολογίας το Αλτσχάιμερ και η νόσος Πάρκινσον βρίσκονται στην ίδια κατηγορία αλλά δεν είχαμε εκτιμήσει πόσο κοντά ήταν».

Η επόμενη ερώτηση είναι λίγο φιλοσοφική, αλλά κατά μια έννοια είστε ο πλέον κατάλληλος για να απαντήσει. Τι είναι ο άνθρωπος χωρίς τη μνήμη του;

«Οι αναμνήσεις μας μάς κάνουν αυτό που είμαστε. Αυτό το υποστηρίζουν και οι αρχαίοι Ελληνες. Αυτό που έχει ενδιαφέρον όμως είναι ότι αν σας αφαιρούσα τη μνήμη σας πιθανότατα θα συνεχίζατε να είστε ο ίδιος άνθρωπος. Υπάρχουν παραδείγματα στη βιβλιογραφία όπου αφαιρέθηκε ο ιππόκαμπος από ανθρώπους και, ενώ δεν μπορούσαν να θυμηθούν τίποτε από το παρελθόν τους, εξακολούθησαν να είναι οι ίδιοι χαρακτήρες. Ολοι θα θέλαμε να είμαστε σαν τα κομπιούτερ μας αλλά αν το σκεφθούμε θα ήταν κατάρα να θυμόμαστε τα πάντα. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, όπως το μετατραυματικό στρες, που οι ασθενείς θα είχαν ωφεληθεί από το χάπι της αμνησίας. Η μνήμη είναι κρίσιμη αλλά και η αμνησία καμιά φορά είναι εξίσου σημαντική».

Το Αλτσχάιμερ λόγω των συμπτωμάτων του καταλήγει να είναι μια νόσος «ολόκληρης της οικογένειας» του ασθενούς. Τι θα λέγατε σε όλους αυτούς γενικότερα αλλά και σε σχέση με τον χρονικό ορίζοντα για τη δημιουργία κάποιου φαρμάκου;

«Δουλεύουμε συνεχώς στο εργαστήριο και προσπαθούμε να φτιάξουμε το φάρμακο που θα παρεμβαίνει σε αυτό το τμήμα του ιππόκαμπου που αφορά τη νόσο Αλτσχάιμερ. Αυτό το συγκεκριμένο σχέδιο προχωρεί πάρα πολύ καλά. Πιθανόν μέσα στην επόμενη δεκαετία να έχουμε το φάρμακο. Δέκα χρόνια πριν ήταν όλα διαφορετικά και ήμουν πολύ αισιόδοξος για τη θεραπεία της νόσου, αλλά τώρα πραγματικά μπορούμε να δούμε το φως στην άκρη του τούνελ». 

Αυτό το φως είναι η θεραπεία και μόνο;

«Αυτό το φως είναι μόνο η θεραπεία. Αφιερώσαμε τη ζωή μας για τη θεραπεία του Αλτσχάιμερ και κανείς μας δεν θέλει να τελειώσει την καριέρα του ως αποτυχημένος. Σας το λέω, αν τελειώσει η καριέρα μου και δεν έχει υπάρξει θεραπεία για τη νόσο Αλτσχάιμερ, θα είμαι αποτυχημένος».

ΠΗΓΗ: http://www.tovima.gr/