Πρόπολη – το φυσικό αντιβιοτικό! (Α' Μέρος)

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΟΠΟΛΗ

Η πρόπολη είναι ένα προϊόν της μέλισσας που προκύπτει από την επεξεργασία ρητινωδών χυμών από φλοιούς και οφθαλμούς ορισμένων φυτών μαζί με ειδικά ένζυμα που παράγονται από την ιδία την 

μέλισσα και την προσθήκη, ενδεχομένως, υπολειμμάτων γύρης και κεριού.

Έτσι μπορεί να πει κανείς ότι πρόκειται για μια «σούπα» μικροβιακής καλλιέργειας μιας και χρησιμοποιείται για την αποστείρωση και την προστασία της κυψέλης από κάθε μικρόβιο χάρις την ισχυρή αντιμικροβιακή και αντιϊική ιδιότητα.

Ποιος ο ρόλος της πρόπολης

Η πρόπολη χρησιμοποιείται από τις μέλισσες για πολλούς σκοπούς, αλλά δυο είναι οι βασικότεροι. Ο πρώτος από αυτούς είναι για την δημιουργία μιας πάστας, με την όποια θα «γεμίζουν» όλα τα ανοίγματα, οπές, ρωγμές από τις οποίες μπορεί να εισέλθει ξένο ως προς το μελίσσι σώμα. Αυτό μπορεί να είναι νερό, σκόνη ή κάποιο οργανικό υπόλειμμα που προέρχεται από το εξωτερικό περιβάλλον ή και κάποιος ξένος οργανισμός όπως μια πεταλούδα, μια σφήκα, ένα σαλιγκάρι ή ακόμη και ένα ποντίκι. Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε την χρήση της πρόπολης σαν έναν αντί-μικροβιακό, βακτηριοκτόνο αδιάβροχο στόκο, με τον όποιο η μέλισσα επιδιορθώνει το σπίτι της.

Ο δεύτερος και σημαντικότερος λόγος είναι για να επιτρέπει στην μέλισσα να «βαλσαμώσει» το πτώμα οποιουδήποτε εισβολέα καταφέρει να εισέρθει στο μελίσσι. Ο εισβολέας είναι σίγουρο πως θανατωθεί από τις μέλισσες-φύλακες, όμως είναι αδύνατον να μεταφερθεί το πτώμα του έξω από το μελίσσι. Το εσωτερικό του μελισσιού είναι, και πρέπει να διατηρείται πιο αποστερημένο από τον θάλαμο ενός χειρουργού και για τον λόγο αυτό πρέπει να αποτραπεί η αποσύνθεση του πτώματος και η εξάπλωση των μικροβίων που αυτό μεταφέρει. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα πτώμα που βαλσαμώνεται με πρόπολη μπορεί να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα της τάξης των 3-5 χρονών, ίσως και παραπάνω!! Άλλοι λόγοι, είναι η λείανση μυτερών εξογκωμάτων μέσα στο μελίσσι, ή και ως προστατευτικό, αντιβακτηριδιακό επίχρισμα στα κελιά όπου θα τοποθετήσει η βασίλισσα τα αυγά της.

Φυτά που δίνουν πρόπολη

Δυστυχώς, η μέλισσα δεν μπορεί να παρασκευάσει πρόπολη από οποιοδήποτε φυτό ή δέντρο. Όλα τα ειδή λεύκας, σημύδας, σκλήθρας, ιτιάς, βελανιδιάς, φτελιάς, οξείας, ιπποκαστανιας, ευκαλύπτου, όλα τα κωνοφόρα, αλλά και αλλά δέντρα και φυτά παράγουν ρητίνες που χρησιμεύουν για την παρασκευή πρόπολης από την μέλισσα.

Ιστορία της πρόπολης

Είναι γνωστό ότι η χρήση της πρόπολης γινόταν από την αρχαιότητα. Το όνομα της το έχει πάρει άλλωστε από τους αρχαίους Έλληνες και δηλώνει (προ της πόλης) ότι την ουσία αυτή την χρησιμοποιούν οι μέλισσες για τα πραγματοποιήσουν τα «οχυρωματικά τους έργα». Αναφορές για την πρόπολη έχουμε από τον Ιπποκράτη, τον Αριστοτέλη, τον Γαληνό, τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο και άλλους. Φαίνεται πως στην αρχαιότητα την είχαν σε πολλή μεγάλη εκτίμηση και αποτελούσε ένα από τα βασικότερα θεραπευτικά «όπλα». Αναφορές για την πρόπολη έχουμε και από άλλους λαούς της Αφρικής, της Ρωσίας και όχι μόνο. Αναφορά για την πρόπολη υπάρχει και στα κείμενα της βίβλου, όπου αναφέρεται ως το «βάλσαμο της Gilead».

Φυσικές ιδιότητες της πρόπολης

Η πρόπολη είναι μια ρητινώδης, κολλώδης γόμα με χρώμα που ποικίλει από κίτρινο-πράσινο, πορτοκαλή-πράσινο μέχρι καστανό και σκούρο καφέ. Το χρώμα της εξαρτάται από το φυτό προέλευσης της, από τις προσμείξεις κεριού και γύρης αλλά και από τον χρόνο παραμονής της στο μελίσσι. Σε χαμηλές θερμοκρασίες μικρότερες από 15ο C η πρόπολη είναι υαλοποιημένη και άρα ιδιαίτερα σκληρή. Σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες από 30ο C αρχίζει και αποκτάει πλαστικότητα και μετατρέπεται αυξητικά σε κολλώδη, γοώδη ουσία. Τυπικά, η πρόπολη λιώνει στους 60-70ο C και έχει πυκνότητα περίπου 1,12gr/ml. Είναι εντελώς αδιάλυτη στο νερό και διαλύεται στην αιθυλική αλκοόλη, στην γλυκούλη και σε άλλους οργανικού διαλυτές.

Χημική σύσταση της πρόπολης

Η ακριβής χημική σύσταση της πρόπολης είναι ακόμη άγνωστη, και για τον λόγο αυτό δεν μπορεί να παρασκευαστεί στο εργαστήριο. Γενικά, η πρόπολη περιέχει φαλαινοειδή σε ποσοστό περίπου 50% και άλλες ουσίες όπως ρητίνες, αιολικά οξέα και εστέρες, κερί, πτητικά ελαία, πρωτεΐνες, αρκετά μεταλλικά στοιχειά, κετόνες, κινίνες, στεροειδή κ.α.

Συλλογή της πρόπολης

Οι φυτικές ρητίνες που χρειάζονται για την παρασκευή πρόπολης τις μαζεύει εξειδικευμένη ομάδα μελισσών, οι οποίες ονομάζονται συλλέκτριες πρόπολης.

Οι παράγωγες που επηρεάζουν το ποτέ οι μέλισσες θα μαζεύουν πρόπολη είναι ακόμη άγνωστοι. Γενικά, η πρόπολη συλλέγεται από την αρχή της άνοιξης ή του καλοκαιριού μέχρι και τις αρχές του χειμώνα. Η συλλογή πρόπολης από τον μελισσοκόμο, επομένως, γίνεται μέσα σε εκείνη την περίοδο. Ο σωστός τρόπος, με τον όποιο εξάγουμε πρόπολη από το μελίσσι είναι με την χρήση ειδικών τελάρων, τα όποια εισάγονται στο μελίσσι. Τα τελάρα αυτά έχουν κενά, τα όποια η μέλισσα γεμίζει με πρόπολη.

Γενικά, η μέλισσα «στρώνει» τις εσωτερικές επιφάνειες και τις διαφορές οπές του μελισσιού με πρόπολη. Ο μελισσοκόμος μπορεί να ξύσει με μια ξύστρα τις επιφάνειες αυτές και να συλλέξει την πρόπολη. Η τακτική αυτή δεν είναι σωστή, και η πρόπολη που συλλέγεται με αυτόν τον τρόπο είναι κατώτερης ποιότητας και μερικές φορές ακατάλληλη για την παρασκευή σκευασμάτων.

Τα ειδή της πρόπολης

Είναι λογικό η πρόπολη να έχει διαφορετικές ιδιότητες ανάλογα με τα φυτά από τα όποια προέρχεται. Σύμφωνα με έρευνες, φαίνεται ότι:

• Η καφέ πρόπολη αποδίδει καλύτερα για τα βακτηρίδια και τους μύκητες.

• Η κόκκινη πρόπολη αποδίδει καλύτερα για τους ιούς

• Η πράσινη πρόπολη Βραζιλίας αποδίδει καλύτερα για τον Καρκίνο

Σκευάσματα πρόπολης

Η πρόπολη μπορεί να φτάσει στο εμπόριο υπό την μορφή ακατέργαστης στερεής πρόπολης ή με την μορφή σκευασμάτων πρόπολης. Τέτοια είναι η σκόνη πρόπολης, πάστες, αλοιφές, γαλακτώματα πρόπολης, αλκοολικά ή γλυκολικα βάμματα και εκχυλίσματα πρόπολης, σιρόπια πρόπολης, αλοιφές πρόπολης, ελαία πρόπολης, χάπια και ταμπλέτες πρόπολης κ.α. Επίσης, σκευάσματα πρόπολης μπορούν να συνδυαστούν με αλλά προϊόντα της μέλισσας, όπως η γύρη και το μελί, ή ακόμη και με αλλά βοτανικά σκευάσματα.

Θεραπευτική αξία της πρόπολης

Γενικά, οι πρόπολη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο αντιμετώπισης πνευμονολογικών, αυτόνομων και εκφυλιστικών παθήσεων, σε γυναικολογικές, δερματολογικές, γαστρεντερολογικές, ωτορινολαρυγγολογίας παθήσεις, σε παθήσεις και λοιμώξεις στοματικής κοιλότητας, στην χειρουργική, στην ανάρρωση από χειρουργικές επεμβάσεις, από ασθένεια ή από τα συμπτώματα ακτινοθεραπείας. Χρησιμοποιείται και σε άλλες παθήσεις, φλεγμονές, λοιμώξεις, ιώσεις κ.τ.λ. Το εύρος χρήσης της πρόπολης είναι τεράστιο και είναι ακόμη υπό διερεύνηση.

Πηγή: www.proionta-tis-fisis.info