Τηλεματική στον Ο.Α.Σ.Θ. -Σύστημα Ηχητικής Αναγγελίας Στάσεων

Ο Ο.Α.Σ.Θ. (Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης) είναι ένας από τους μεγαλύτερους οργανισμούς συγκοινωνιών στην Ελλάδα και έχει εισβάλει δυναμικά τα τελευταία χρόνια στον τομέα των ευφυών οδικών μεταφορών. Εξυπηρετεί τη μεγαλύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης και 17 κοντινών δήμων. Η λειτουργία των δημόσιων συγκοινωνιών είναι ρυθμισμένη και ελεγχόμενη από την αρχή μεταφορών Θεσσαλονίκης, υπό την αρμοδιότητα του Υπουργείου μεταφορών. Ο Ο.Α.Σ.Θ. κινεί σε καθημερινή βάση 522 από τα 600 διαθέσιμα λεωφορεία και μεταφέρει 180.000.000 επιβάτες το χρόνο μέσω 76 γραμμών λεωφορείων.

Σύστημα τηλεματικής

Ο Ο.Α.Σ.Θ. έχει εγκαταστήσει σύστημα τηλεματικής για τον εντοπισμό των λεωφορείων και τη διαχείριση της κυκλοφορίας αυτών. Τα βασικά στοιχεία του συστήματος τηλεματικής και πρόσθετων εφαρμογών είναι τα εξής:

Τηλεματική Έξυπνη Στάση

Έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί η οπτική αναγγελία των στάσεων εντός όλων των λεωφορείων. Σε κάθε λεωφορείο όταν απομακρύνεται κατά 20 περίπου μέτρα από μία στάση, αναγράφεται στην Τηλεματική Έξυπνη Πινακίδα Λεωφορείων (Τ.Ε.Π.Λ.) στην ελληνική και λατινική γραφή η επόμενη στάση.

Έχουν εγκατασταθεί οι περισσότερες από τις προγραμματιζόμενες Τηλεματικές Έξυπνες Στάσεις (Τ.Ε.Σ.) στις οποίες θα αναγράφονται οι χρόνοι διέλευσης των επόμενων λεωφορείων.
Ταυτόχρονα με την οπτική αναγγελία των στάσεων, γίνεται και η ηχητική αναγγελία αυτών, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, μέτρο ιδιαιτέρως χρηστικό για άτομα με πρόβλημα όρασης.

Το σύστημα τηλεματικής και διαχείρισης στόλου οχημάτων στηρίζεται στη λήψη του σήματος GPS (σε κάθε όχημα), στην εξαγωγή γεωγραφικής θέσης, ακριβή χρόνου, ταχύτητας και υψομέτρου και αποστολή αυτών στο κέντρο μέσω διαύλου ασύρματης επικοινωνίας (στην περίπτωση του Ο.Α.Σ.Θ. μέσω δικτύου GSM πρωτόκολλο GPRS).

Η διαδικασία λήψης του σήματος GPS, η επεξεργασία αυτού, η κωδικοποίησή του και η αποστολή του στο κέντρο ελέγχου δεν απαιτεί καμία παρέμβαση από τον οδηγό ή το χρήστη του συστήματος. Στο κέντρο ελέγχου η εμφάνιση του οχήματος στο χάρτη καθορίζεται από τα εξής:
Το γεωγραφικό μήκος και πλάτος και τον ακριβή χρόνο
Την απόσταση (σε μέτρα) από σημείο αναφοράς (π.χ. αφετηρία ή τέρμα)
Το χρόνο που βρίσκεται σε κατάσταση μετάβασης, επιστροφής, παραμονής στο αμαξοστάσιο.

Όλα τα δεδομένα που συλλέγονται καταγράφονται στη βάση δεδομένων. Μέσω του λογισμικού Skyview πραγματοποιείται η επεξεργασία των δεδομένων. Η συνολική λύση για διαχείριση στόλου αποτελείται από δύο μέρη: η συσκευή στα οχήματα (Skylog) και το λογισμικό στο κέντρο ελέγχου (Skyview).

Το Skylog είναι η μοναδική συσκευή που χρειάζεται να τοποθετηθεί στα οχήματα. Αναλαμβάνει τον εντοπισμό της θέσης του οχήματος, τη μετάδοση πληροφοριών στο κέντρο ελέγχου, και τη λήψη διαταγών από το κέντρο. Έχει τη δυνατότητα να συνδεθεί με αισθητήρες στο όχημα, έτσι ώστε να συλλέγει και να στέλνει πληροφορίες όπως θερμοκρασία μηχανής, ταχύτητα οχήματος, κ.α. Το Skyview είναι το λογισμικό της εταιρείας 3 Pi και σκοπός του είναι να λαμβάνει πληροφορίες από το Skylog, να τις επεξεργάζεται, και να τις προβάλει σε ευκολόχρηστο περιβάλλον.

Το Skyview είναι ειδικά δημιουργημένο για να προσφέρει πολλαπλές δυνατότητες χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερη γνώση υπολογιστών. Το Skyview και το Skylog δουλεύουν σε συνεργασία παρέχοντας τον πλήρη έλεγχο του στόλου σε ένα κέντρο ελέγχου, με αποτέλεσμα η διαχείριση να μπορεί πλέον να γίνεται από μια μικρή ομάδα μη εξειδικευμένων ατόμων.


Σχηματική αναπαράσταση αρχιτεκτονικής ενός ολοκληρωμένου συστήματος τηλεματικής

Έξυπνο λεωφορείο

Η εφαρμογή του «έξυπνου» λεωφορείου περιλαμβάνει τα υποσυστήματα:
Σύνδεση με την πινακίδα του λεωφορείου (αναγνωρίζει το σύστημα τη γραμμή στην οποία εργάζεται το λεωφορείο)
Ηλεκτρονική διαχείριση βάρδιας οδηγών (αναγνωρίζει το σύστημα ποιος οδηγός και πότε αναλαμβάνει βάρδια στο λεωφορείο, μέσω του ειδικού αναγνώστη καρτών που είναι εγκαταστημένος στο λεωφορείο, ενώ ενημερώνεται αυτόματα και η μισθοδοσία)
Σύνδεση με ακυρωτικές συσκευές (γίνεται αυτόματη καταγραφή των ακυρώσεων των εισιτηρίων στο λογιστήριο)
Σύνδεση με κινητήρα και σύστημα κλιματισμού λεωφορείου (δυνατότητα άμεσου ελέγχου της κατάστασης λειτουργίας του λεωφορείου)
Συσκευή επείγουσας ειδοποίησης (δυνατότητα άμεσης απόκρισης του κέντρου σε έκτακτα συμβάντα)
Ηλεκτρονική ογκομέτρηση καυσίμου (αυτόματη καταγραφή και έλεγχος του ανεφοδιασμού των λεωφορείων με καύσιμα).

Οπτική πληροφόρηση επιβατών μέσα στο λεωφορείο
Ηλεκτρονικές πινακίδες λεωφορείων βρίσκονται στο εσωτερικό του λεωφορείου. Μέσω της ηλεκτρονικής τους οθόνης δίνουν τη δυνατότητα στον επιβάτη:
Να πληροφορείται την ημερομηνία και την ώρα
Να πληροφορείται την ονομασία της επόμενης στάσης
Να ενημερώνεται με κοινωνικά μηνύματα που επιλέγει ο Ο.Α.Σ.Θ. να προβάλλει

Η εναλλαγή της πληροφόρησης των επιβατών γίνεται αυτόματα μέσω του συστήματος τηλεματικής.

Σύστημα Ηχητικής Αναγγελίας Στάσεων
Το Σύστημα Ηχητικής Αναγγελίας Στάσεων (ΣΗΑΣ) περιλαμβάνει τη διασύνδεση του συστήματος του έξυπνου λεωφορείου με την ηχητική εγκατάσταση (μεγάφωνα) του κάθε λεωφορείου του οργανισμού. Μέσω του συστήματος τηλεματικής δίνεται η εντολή με αυτόματο τρόπο για την ηχητική αναγγελία μηνυμάτων που πληροφορούν το επιβατικό κοινό για την παρούσα ή την επόμενη στάση. Υπάρχει δυνατότητα αναγγελίας και σε άλλες γλώσσες (π.χ. αγγλικά). Επίσης, υπάρχει δυνατότητα απομακρυσμένης αναβάθμισης ή πρόσθεσης νέων στάσεων. Άλλες δυνατότητες που παρέχονται είναι:
ΑΣΦΑΛΕΙΑ: Σε κάθε συσκευή τηλεματικής θα μπορούν να αποθηκεύονται τα στοιχεία των ακυρωτικών του κάθε λεωφορείου. Έτσι διατηρείται αντίγραφο ασφάλειας σε κάθε λεωφορείο πέρα από την ενημέρωση πραγματικού χρόνου. Επίσης διατηρούνται αντίγραφα ασφαλείας και ιστορικό διάρκειας ακύρωσης εισιτηρίων στη βάση δεδομένων.
ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΕΚΔΟΤΙΚΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ: Αφορά σύνδεση των εκδοτικών εισιτηρίων με τη συσκευή τηλεματικής Skylog. Όλες οι πληροφορίες έκδοσης εισιτηρίων όπως ποσότητα, είδος εισιτηρίων, ώρα έκδοσης κτλ θα μεταδίδονται ασύρματα στο κέντρο μέσω GPRS σε πραγματικό χρόνο.
ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΙΝΑΚΙΔΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΟΥ: Αφορά τη σύνδεση του συστήματος που απεικονίζει τη γραμμή που εργάζεται το κάθε λεωφορείο. Η σύνδεση αυτή θα επιτρέπει την ασύρματη μεταφορά αυτής της πληροφορίας στο ΚΕ.Ρ.ΚΥ (ΚΕντρο Ρύθμισης της ΚΥκλοφορίας) σε πραγματικό χρόνο. Έτσι οι επόπτες του ΚΕΡΚΥ και το σύστημα τηλεματικής θα είναι ενημερωμένοι με τα πραγματικά δρομολόγια που εκτελούν τα λεωφορεία του Οργανισμού. (Υπουργείο υποδομών μεταφορών & δικτύων, 2010; Politis et al, 2010).

Έξυπνη Στάση
Η έξυπνη στάση τοποθετείται στις υφιστάμενες στάσεις λεωφορείων και παρουσιάζει τα επιμέρους μηνύματα μέσω της ηλεκτρονικής οθόνης. Παρουσιάζονται στον επιβάτη:
Ο αριθμός του λεωφορείου της επομένης άφιξης μαζί με την ονομασία της γραμμής
Ο χρόνος που απομένει μέχρι την άφιξη του επομένου λεωφορείου


Αναφορές

3Pi Information Systems. 2008. Διαχείριση στόλου οχημάτων [online]. Διαθέσιμο στο: http://www.three-pi.com/fleetintro.htm [πρόσβαση στις 29 Ιουνίου 2010]

Politis, I., Papaioannou, P., Basbas, S., Dimitriadis, N., 2010. Evaluation of a bus passenger information system from the users’ point of view in the city of Thessaloniki, Greece, Research in Transportation Economics, 29 (1), Reforming Public Transport throughout the World. pp.249-255



Tyrinopoulos, Y., Antoniou C., 2008. Public transit user satisfaction: Variability and policy implications, Transport Policy, 15 (4), pp.260-272

Ανατολική. 2010. [online]. Διαθέσιμο στο: http://www.anatoliki.gr [πρόσβαση στις 29 Ιουνίου 2010]

Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης. 2010. [Online]. Διαθέσιμο στο: http://www.oasth.gr/index.php [πρόσβαση στις 29 Ιουνίου 2010]

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα Διοίκησης Τεχνολογίας, 2008. Συστήματα Ευφυών μεταφορών – Τηλεματική των μεταφορών [online] Διαθέσιμο στο: http://tm.uom.gr/public_files/File/lectures/2008/Evaggelidis_ITS [πρόσβαση στις 1 Ιουλίου 2010]

Υπουργείο υποδομών μεταφορών & δικτύων. 2010. Ολοκληρωμένο Σύστημα Τηλεματικής στον Ο.Α.Σ.Θ.

http://intelligenttransport.wordpress.com/